กานามัยซิน เอ (
อังกฤษ: Kanamycin A) หรือที่นิยมเรียกกันง่ายๆ คือ
กานามัยซิน เป็น
ยาปฏิชีวนะชนิดหนึ่งใน
กลุ่มอะมิโนไกลโคไซด์ มีข้องบ่งใช้ในการรักษาโรคที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่รุนแรง และ
วัณโรค[1] แต่ไม่ถูกจัดให้เป็นการรักษาทางเลือกแรก
[1] โดยกานามัยซินมีทั้งในรูปแบบยารับประทาน, ยาสำหรับ
การฉีดเข้าหลอดเลือดดำ และยาสำหรับ
การฉีดเข้ากล้ามเนื้อ[1] ทั้งนี้ การใช้กานามัยซินในการรักษาโรคที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียใดๆนั้นแนะนำให้ใช้ยานี้ในระยะสั้นเท่านั้น โดยปกติคือ 7–10 วัน
[1] อย่างไรก็ตาม กานามัยซินไม่มีผลในต้านไวรัสเช่นเดียวกันกับยาปฏิชีวนะชนิดอื่น
[1]เนื่องด้วยกานามัยซินเป็นยาใน
กลุ่มอะมิโนไกลโคไซด์[1] ดังนั้นจึงมีกลไกการออกฤทธิ์ที่คล้ายคลึกันกับยาอื่นในกลุ่ม กล่าวคือ กานามัยซินจะออกฤทธิ์ยับยั้ง
การสังเคราะห์โปรตีนของแบคทีเรีย ทำให้แบคทีเรียเป้าหมายขาดโปรตีนที่จำเป็นในการดำรงชีวิตและเพิ่มจำนวน ทำให้เซลล์แบคทีเรียนั้นๆตายในที่สุด
[1] อาการไม่พึงประสงค์ที่สำคัญจากการได้รับการรักษาด้วยกานามัยซิน คือ การเกิดปัญหาเกี่ยวกับการได้ยินและการทรงตัว
[1] ในบางรายอาจพบว่ายาทำให้ไตมีการทำงานที่ลดน้อยลงได้
[1] ทั้งนี้ ไม่แนะนำให้ใช้กานามัยซินในหญิงตั้งครรภ์ เนื่องจากยานี้อาจก่อให้เกิดอันตรายแก่ทารกในครรภ์ได้
[1] ส่วนการใช้ในหญิงให้นมบุตรนั้นมีความปลอดภัยค่อนข้างสูง เนื่องจากยานี้ถูกขับออกทางน้ำนมได้น้อยมาก
[2]กานามัยซินถูกค้นพบในปี ค.ศ. 1957 โดยนักวิทยาศาสตร์ชาวญี่ปุ่น –
ฮามาโอะ อูเมซาวะ (Hamao Umezawa) โดยสามารถแยกกานามัยซินได้จากเชื้อแบคทีเรีย
Streptomyces kanamyceticus[1][3] โดยยานี้ได้ถูกจัดเป็นหนึ่งใน
รายการยาจำเป็นขององค์การอนามัยโลก (World Health Organization's List of Essential Medicines) ซึ่งเป็นรายการยาที่มีประสิทธิภาพและความปลอดภัยสูง และมีความสำคัญเป็นลำดับแรกของ
ระบบสุขภาพพื้นฐานของประชาชนในประเทศต่างๆ
[4] ในปี ค.ศ. 2014 ราคาสำหรับ
การขายส่งของกานามัยซินใน
ประเทศกำลังพัฒนามีมูลค่าระหว่าง 0.85 – 1.52
ดอลลาร์สหรัฐ ต่อการบริหารยาหนึ่งครั้ง
[5] ปัจจุบัน ยานี้ไม่มีจำหน่ายในตลาดยาของ
สหรัฐอเมริกาแล้ว
[1]